Hay'at Tahrir al-Sham: twardogłowi przejmują syryjską opozycję
Grupa dżihadystów osiąga ogromne zyski w ostatniej prowincji opanowanej przez rebeliantów
Opancerzony pojazd pod banderą Tahrir Al-Sham przejeżdża przez syryjską wieś
Omar Haj Kadour/AFP/Getty Images
W lipcu niełatwy sześciomiesięczny rozejm między dwiema twardogłowymi grupami islamistycznymi zakończył się nagle i brutalnie w mieście Idlib, stolicy jedynej pozostającej w rękach rebeliantów prowincji Syrii.
Po tygodniu krwawych starć bojownicy Hay'at Tahrir al-Sham (HTS) wypędzili z miasta swoich rywali, Ahrar al-Sham.
Symboliczny podbój stolicy był odpowiednim zakończeniem blitzkriegu, podczas którego grupa przeszła przez ponad 30 innych miast i wsi w regionie. Al jazeera raporty.
Według specjalnego wysłannika Białego Domu Bretta H. McGurka Idlib, niegdyś twierdza prodemokratycznych rebeliantów walczących o miejsce prezydenta Baszara al-Assada, jest teraz „największą bezpieczną przystanią Al-Kaidy od 11 września”.
Więc kim są HTS? I czy niedługo staną się graczem zmieniającym zasady gry, gdy syryjska wojna domowa będzie trwać siódmy rok?
Kim są HTS?
HTS jest połączeniem pięciu odrębnych frakcji islamistycznych opozycji syryjskiej, utworzonych w styczniu.
Największym członkiem frakcji jest Dżabhat Fateh al-Sham, który powstał jako placówka Al-Kaidy zwana Frontem al-Nusra.
Inni członkowie HTS to Jaysh al-Sunna, sam będący wynikiem fuzji, oraz Nour al-Din al-Zenki Movement, który w ciągu czterech lat był częścią siedmiu koalicji.
Ta skomplikowana historia jest typowa dla szybko zmieniającego się świata syryjskiej polityki rebeliantów, w której grupy często zmieniają nazwę, odzwierciedlając zmieniające się sojusze. Cały czas pojawiają się nowe fuzje i koalicje.
W co oni wierzą?
HTS podpisuje się pod salaficką szkołą myśli. Salafizm, często używany zamiennie z wahabizmem, jest ultrakonserwatywnym nurtem islamu sunnickiego, który opowiada się za ścisłą, dosłowną interpretacją świętych tekstów. Jego nazwa wywodzi się ze świata arabskiego oznaczającego „przodków”, co odzwierciedla nacisk ideologii na powrót do „czystej” formy islamu praktykowanej przez pierwszych muzułmanów.
Jeden podzbiór doktryny salafickiej, zwany salafickim dżihadyzmem, wierzy w użycie siły militarnej w celu przywrócenia doskonałego islamskiego kalifatu ustanowionego przez Mahometa i jego bezpośrednich potomków.
Salaficko-dżihadystyczne grupy terrorystyczne, takie jak Państwo Islamskie i Al-Kaida, dały ruchowi „nieproporcjonalnie ogromny wpływ”, mówi Opiekun .
Czym różnią się od innych syryjskich grup opozycyjnych?
We wczesnych stadiach wojny domowej wspierana przez Zachód, prodemokratyczna Wolna Armia Syryjska była największą frakcją rebeliantów, ale walki stale dziesiątkowały jej szeregi.
Chociaż FSA nie wypadło całkowicie z gry – ich słabnące fortuny wzrosły w zeszłym roku, gdy do konfliktu wkroczyła wieloletnia zwolenniczka Turcji – od 2013 roku grupy islamistyczne przejęły rolę dominującej siły anty-Asadowskiej w konflikcie.
Ale chociaż dziesiątki islamistycznych frakcji rebeliantów mogą podzielać zasadniczo podobną ideologię salaficką, daleko im do zjednoczenia.
W listopadzie 2014 r. próba utworzenia superkoalicji, która zjednoczyłaby Państwo Islamskie i inne główne powstania islamistyczne przeciwko rządowi, załamała się, ponieważ stare urazy i rywalizacja okazały się nie do pokonania. Syryjskie Obserwatorium Praw Człowieka .
Od tego czasu powstały dziesiątki koalicji. Prawie wszyscy rozpadli się w wyniku sporów o wszystko, od terytorium po doktrynę religijną.
Na przykład Armia Podboju, organizacja zrzeszająca 50 000 bojowników islamskich z różnych grup, przejęła znaczną część prowincji Idlib wiosną 2015 r., ale później podzieliła się z powodu sporów dotyczących niuansów prawa islamskiego. Oko Bliskiego Wschodu raporty.
Zmniejszający się rozmiar terytorium rebeliantów tylko zintensyfikował tę rywalizację, pozostawiając dziesiątki frakcji, które rywalizowały o kontrolę nad pojedynczą prowincją, wciąż poza kontrolą rządu.
Podczas lipcowej kampanii HTS o kontrolę nad Idlibem do najkrwawszych starć doszło nie z siłami rządowymi, ale z rywalizującą islamską frakcją Ahrar al-Sham.
Ahrar al-Sham był kiedyś sprzymierzony z poprzednim wcieleniem HTS jako Front al-Nusra. Przeprowadziła wspólne operacje dopiero w maju 2016 r., ale wciąż zmieniający się kalejdoskop polityki rebeliantów zamienił ich w zaciekłych wrogów.
Decyzja HTS o wypchnięciu swojego byłego sojusznika z Idlibu nastąpiła w czasie, gdy Ahrar al-Sham „próbował reklamować się jako umiarkowana grupa rebeliantów”, mówi kurdyjska agencja informacyjna Rudaw .
Co się teraz stanie?
„Hayat Tahrir Al Sham stał się jeszcze bardziej dominujący niż sześć miesięcy temu”, mówi Narodowy Hassan Hassan, „i jego próby dominacji jeszcze się nie skończyły”.
Zanim zacznie myśleć o poszerzeniu swojego terytorium, HTS musi umocnić swoją przyczepność do ostatnich zdobyczy – delikatne zadanie, mówi Al-Monitor .
Zbyt agresywna strategia grozi sprowokowaniem powstania ludowego zmęczonych wojną cywilów, którzy nie mają nastroju na to, by ich miasta stały się kolejną Rakką lub Mosulem.
Obrońca praw człowieka Ibrahim al-Idelbi powiedział serwisowi informacyjnemu, że protesty przeciwko HTS już odbyły się w co najmniej dwóch miastach w regionie.
„Proszą o rozwiązanie HTS lub o skierowanie przez organizację broni przeciwko Assadowi zamiast na lokalne frakcje rebeliantów” – powiedział.
Chcąc zapobiec utworzeniu twierdzy dżihadystycznej na południowej granicy, Ankara wezwała HTS do rozwiązania lub stawienia czoła gniewowi USA i Rosji, według prorządowego tureckiego dziennika Nowy świt .
W międzyczasie „dżihadyści powiedzieli, że stworzą cywilne ciało do zarządzania prowincją”, mówi New York Times , „nie jest jednak jasne, kiedy może to nastąpić ani jak takie ciało będzie wyglądało”.
Cenny strategiczny cel Idlibu jako „bezpiecznej” strefy wymiany więźniów i przesiedleń ludności, jak dotąd oszczędził go przed krwawym atakiem naziemnym sił Assada widzianym w Aleppo.
Jednak cywile obawiają się, że pojawienie się HTS jako dominującej potęgi może być ostatnią kroplą, która zakończy status Idlibu jako najbliższej bezpiecznej przystani dla przesiedleńców z Syrii.
„Wysyłają tu wszystkich i nie wiemy, co się z nimi w końcu stanie” – powiedział NY Times inżynier.
„Przechodzimy po prostu od jednej tragedii do większej tragedii”.
