Kiedy skończy się przemoc w Libii?
Amnesty International ostrzega przed zbrodniami wojennymi popełnionymi przez obie strony walczące w Trypolisie
Konflikty wynikające z obalenia Muammara Kaddafiego w 2011 roku obróciły w gruzy wiele libijskich miast
Obrazy Getty
Według Amnesty International obie strony konfliktu w Libii przeprowadzają ataki na ludność cywilną, które mogą stanowić zbrodnie wojenne.
ten strażnik praw człowieka mówi, że podczas sześciotygodniowej bitwy o przejęcie Trypolisu walczące strony wykazały haniebne lekceważenie bezpieczeństwa cywilów i międzynarodowego prawa humanitarnego, przeprowadzając masowe ataki na dzielnice mieszkalne.
Milicja łobuza generała Khalifa Haftara, nazywająca siebie Libijską Armią Narodową (LNA), rozpoczęła na początku kwietnia poważną ofensywę na libijską stolicę, próbując obalić uznanego na arenie międzynarodowej premiera Fayeza al-Sarradża.
Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji informuje, że co najmniej 146 osób zginęło i ponad 18 000 zostało wysiedlonych w ciągu pierwszych 11 dni tylko w wyniku starć między LNA a bojówkami powiązanymi z rządem Trypolisu wspieranym przez ONZ.
W niedawno opublikowanym raporcie Amnesty International stwierdza, że dalsze lekkomyślne ataki mogą mieć katastrofalne skutki dla ludności cywilnej i wzmocnić potrzebę rozszerzenia przez Międzynarodowy Trybunał Karny śledztw w sprawie możliwych zbrodni wojennych popełnionych przez wszystkie strony konfliktu w Libii. Samozwańczy LNA Haftara jest jedną z dwóch walczących ze sobą frakcji politycznych w Libii, które twierdzą, że są prawowitym rządem w wyniku próżni we władzy, jaka powstała po obaleniu i zabójstwie pułkownika Muammara Kaddafiego w 2011 roku.
Więc co dokładnie dzieje się w Libii i co może się wydarzyć dalej?
Co się stało z Libią od upadku Kaddafiego?
Pułkownik Muammar Kaddafi trzymał [Libia] razem przez ponad cztery dekady, strategicznie rozdając zachęty pieniężne, pielęgnując podziały i łącząc pośrednictwo polityczne z bezwzględnymi represjami państwowymi, mówi Al jazeera .
Kaddafi został ostatecznie usunięty i stracony w 2011 roku w wyniku powstania ludowego wywołanego demonstracjami Arabskiej Wiosny w Tunezji i Egipcie. Jednak próżnia władzy, którą pozostawił, wywołała walkę o władzę między wieloma frakcjami w Libii.
W 2012 roku ambasador USA Chris Stevens i trzech innych amerykańskich pracowników zginęło w ataku na ich konsulat w drugim mieście Libii, Bengazi. Bomba samochodowa wymierzona w ambasadę Francji w Trypolisie w następnym roku skłoniła większość delegacji zagranicznych do wycofania się z kraju, co jeszcze bardziej osłabiło stabilność.
Pomimo kontrowersyjnych wysiłków NATO zmierzających do zjednoczenia Libii, brak infrastruktury i ciągłe starcia między rywalizującymi ze sobą grupami walczącymi o kontrolę przerodziły się w 2014 roku w kolejną, bardziej przewlekłą wojnę domową.
Gospodarka została poważnie dotknięta trwającym konfliktem, który obejmuje częste ataki na instalacje naftowe, a około 200 000 osób zostało wewnętrznie przesiedlonych, mówi grupa rzeczników z siedzibą w Nowym Jorku Human Rights Watch (HRW).
Tymczasem środowisko medialne w Libii jest wysoce spolaryzowane i praktycznie nieuregulowane, co odzwierciedla niestabilność polityczną tego kraju, a dziennikarze stoją w obliczu gróźb i ataków, BBC raporty.
Kim jest Khalifa Haftar?
Pustka władzy pozostawiona przez upadek Kaddafiego została wykorzystana przez szereg byłych prominentnych libijskich osób publicznych, z których kilka wysunęło nierozpoznane roszczenia terytorialne w całym pustynnym kraju.
Niewielu jednak wykazało takie przekonanie, jak Haftar, 75-letni były oficer wojskowy. Haftar po raz pierwszy zyskał rozgłos jako lojalny generał w reżimie Kaddafiego, uczestnicząc w zamachu stanu, który doprowadził dyktatora do władzy w 1969 roku, Wewnątrz Arabii raporty.
Jednak po sporze z Kaddafim Haftar uciekł do USA w 1990 roku i przebywał tam na emigracji przez około 20 lat, podczas których został skazany na śmierć zaocznie przez przywódcę Libii.
Hafta w końcu wrócił do Libii, aby pomóc NATO w jego wysiłkach na rzecz pomocy bojownikom opozycji obalenia dyktatora. Jednak pomimo swojego sukcesu Haftar odszedł w niepamięć do lutego 2014 roku, kiedy przedstawił w telewizji swój plan ratowania narodu i wezwał Libijczyków do powstania przeciwko wybranemu parlamentowi, BBC raporty.
Miesiące później, w maju, Haftar rozpoczął operację Godność, wykorzystując własne siły milicji do przeciwdziałania rosnącemu zagrożeniu ze strony grup ekstremistycznych związanych z Państwem Islamskim, które przejęły kontrolę nad wieloma miastami wzdłuż libijskiego wybrzeża.
W sierpniu tego samego roku libijska Izba Reprezentantów oskarżyła wybrany w 2012 roku rząd Generalnego Kongresu Narodowego (GNC) o kontrolowanie przez ekstremistów i ogłosiła się legalnym rządem Libii.
Haftar został mianowany dowódcą Libijskiej Armii Narodowej (LNA) przez ten rywalizujący rząd, który ulokował się we wschodnim mieście Tobruk i cieszył się poparciem Rosji, Arabii Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich i sąsiedniego Egiptu.
W odpowiedzi milicje kierowane przez islamistów pod sztandarem Fajr Libya (Libya Dawn) zaatakowały Trypolis i zainstalowały tak zwany rząd ocalenia narodowego, który przywrócił prawodawcom GNC do władzy.
Po ponad roku rozmów prowadzonych przez ONZ, rządy Trypolisu i Tobruku podpisały 17 grudnia 2015 r. porozumienie pokojowe, tworząc uznany na arenie międzynarodowej Rząd Zgody Narodowej.
Dlaczego wciąż toczy się walka?
Haftar i LNA odmówili uznania prawowitości GNA wspieranego przez ONZ i nadal uważają się za prawowitą władzę w Libii.
Samozwańcza Libijska Armia Narodowa generała (to wszystko inne niż) okazała się zdolna do przypadkowego łamania zasad wojny – nie tylko teraz poprzez bombardowanie ostatniego działającego lotniska w stolicy Libii, mówi Niezależny .
Po ustanowieniu kontroli, przynajmniej nominalnie, nad dwiema trzecimi Libii, operacja przejęcia Trypolisu przez LNA zawsze była tylko kwestią czasu, dodaje. Al jazeera .
Według The Independent, uznany przez ONZ rząd i różne armie stacjonujące tam w Trypolisie podejmą walkę, podnosząc widmo konfliktu miejskiego, który może być echem najgorszych epizodów konfliktów w Syrii i Iraku.
Ludzie [Libii] są ledwie spóźnieni w tej nagiej walce o kontrolę. Prawda jest taka, że nikt nie może uratować Libii, konkluduje gazeta.
Po wybuchu walk w Trypolisie w kwietniu al-Sarradż ostrzegł, że ciągła niestabilność w jego okręgu może doprowadzić do napływu ponad 800 000 migrantów do Europy.
Stoimy w obliczu wojny agresji, która rozprzestrzeni raka w całym basenie Morza Śródziemnego, we Włoszech i Europie, powiedział dziennikarzom , dodając, że do migrantów, którzy już wykorzystują Libię jako bazę do dotarcia do Europy, dołączą uciekający libijscy cywile i wysiedleni bojownicy dżihadu.
