Dusza północy: surowe piękno Wysp Owczych
Ucieknij z Wyspami Owczymi na klify pełne maskonurów, rewelacyjne owoce morza i krajobrazy jak żadne inne
Kiedy lecimy nad Północnym Atlantykiem, wokół Wysp Owczych gromadzi się gęsta letnia mgła, garść malutkich kropek na ekranach telewizorów samolotu. Problem w tym, że mamy nadzieję tam wylądować, a lotnisko jest zamknięte.
Nie martw się, mówi siedzący obok nas mężczyzna z Wysp Owczych. Słaba widoczność nie jest niczym niezwykłym, a linia lotnicza jest dobrze wyszkolona. Pilot po prostu przeleci niskopoziomowe okrążenia nad wyspami, aż warunki się poprawią.
A jeśli nie, pytamy, zastanawiając się, ile paliwa zostało. Mężczyzna wyciąga magazyn pokładowy i wbija palcem w mapę trasy. Mówi, że we wschodniej Islandii jest pas startowy, a drugi w Bergen w północno-zachodniej Norwegii. Każdy jest oddalony o ponad godzinę lotu.
Dziewięćdziesiąt minut później i osiem minut przed tym, jak musielibyśmy zmienić kierunek, mgła nieco się przerzedza, a pilot stara się sprowadzić nas na ziemię. Schodzimy szybko, pas startowy wyłania się w ostatniej chwili, a gdy lądujemy, euforia zalewa samolot. Pasażerowie z Wysp Owczych naprawdę nie chcieli nocować na zagranicznym lotnisku.
W ciągu następnych czterech dni przyjechałem, aby zobaczyć, dlaczego wszyscy tak bardzo chcieli wrócić do domu na odosobnionej wyspie, położonej zaledwie 300 mil od koła podbiegunowego.
Z pewnością jest to niezwykłe miejsce: część Danii, ale także autonomiczny kraj z jednym z najstarszych parlamentów na świecie, liczącym sobie ponad 1000 lat – i, co równie patriotyczne znaczenie, z własną narodową drużyną piłkarską.
50 000 mieszkańców Wysp Owczych jest niezwykle dumnych ze swojej niezależności – i ekscentryczności. Oba są wystawiane w Tinganes, gdzie rząd Wysp Owczych prowadzi swoją działalność z kilku drewnianych budynków, których dachy z darni zapewniają izolację i ochronę przed deszczem. Całkowicie brakuje bardziej konwencjonalnego zabezpieczenia – można przycisnąć nos do okna Kancelarii Premiera.
Po wykonaniu tej czynności i przyjrzeniu się Ministerstwu Finansów z podobnej odległości, przeszedłem przez wąskie uliczki prowadzące do centrum miasta Torshavn. Nazwa oznacza port Thora, a bóg piorunów dawał odczuć swoją obecność, gdy wspinałem się z nabrzeża. Chwilę później kilka promieni słonecznych przebiło się przez niską chmurę, wyławiając stare drewniane budynki ułożone policzki na zboczu wzgórza, nawet gdy deszcz zaciemniał horyzont dalej w stronę morza. Pogoda szybko przetacza się przez te wyspy.
Przynajmniej w Torshavn, kiedy dopadnie Cię deszcz, możesz przebiec przez prawie każde drzwi i znaleźć się w przytulnej kawiarni (spróbuj Paname, naprzeciwko ratusza), wyluzowanym barze (Sirkus serwuje jedzenie barowe, piwo z Farerek i widoki na port) lub w dowolnej liczbie butików sprzedających wełnę, kożuchy, nieprzemakalne i inne środki chroniące przed niepogodą.
W najdzikszych częściach archipelagu, a to prawie wszędzie poza Torshavn, ekspozycja na żywioły jest częścią atrakcyjności. To dzikie i surowe miejsce, wyrzeźbione przez ogień i lód. Wulkany mogą wygasnąć, a lodowce stopić, ale pozostawiły po sobie krajobraz poprzecinany fiordami i przerywany skalistymi szczytami.
Pojechaliśmy na północ, mijając wodospady spływające z ciemnych klifów śródlądowych i szeroko otwarte doliny, pokryte dywanem trawy i dzikich kwiatów. Naszym celem była wioska Saksun, gdzie nad szeroką zatoką podkowiastą stoi kościół o białych ścianach i trawiastym dachu. Stąd możesz spędzić trzy godziny spacerując przez cypel do portu Wikingów w Tjornuvik, jednej z najstarszych osad na wyspach. Mniej forsowną opcją jest jazda efektowną nadmorską drogą, która otula klify na długim, stromym podejściu do wioski.
Kiedy przybyliśmy, dwóch Farerczyków pracowało na swojej łące, ścinając wysoką trawę i wieszając ją na sznurku, aby zrobić siano na zimę. Niewielka grządka ziemniaków na brzegu była jedyną oznaką rolnictwa: z twardym wulkanicznym podłożem i niewielką ilością światła dziennego przez pół roku, niewiele upraw wytrzyma klimat.
Niewielu też ludzi, a ci, którzy tu mieszkają, trzymają się blisko siebie. W tak pustym krajobrazie początkowo zastanawiająca jest bliskość ich domów. Domy nie mają ani ogrodów, ani płotów, ale są ciasno upakowane, przylegające do siebie i do łączących je uliczek. Ale po kilku godzinach na pustkowiu ta sąsiedztwo ma sens psychologiczny.
Podobnie mosty i tunele, które teraz łączą sześć największych wysp - być może największe projekty inżynierii lądowej podjęte z korzyścią dla jak najmniejszej liczby ludzi. W jednym przypadku długi na milę tunel na wyspie Vagar, przebity przez górę w 2005 roku, prowadzi tylko do (wyjątkowo ładnego) miasteczka Gasadalur, liczącego 18 mieszkańców.
Jeszcze bardziej imponujące są podmorskie tunele, na ich grubo ciosanych ścianach widoczne są blizny po ich stworzeniu. Przejazd przez najnowszą z nich, czteromilową Nordoyatunnilin, był hipnotycznym przeżyciem. Lampy fluorescencyjne, równomiernie rozmieszczone wzdłuż sufitu, migotały z prędkością 50 mil na godzinę, gdy nacisk na moje bębenki uszny przypominał mi, że jesteśmy 500 stóp pod Atlantykiem. Starsze tunele były nerierszą propozycją, nieoświetlone i jednotorowe, z małymi mijaniami co około 100 jardów. Ocena odległości w ciemności nie jest łatwa, zwłaszcza gdy pada na ciebie para reflektorów.
Trwają prace nad nowymi połączeniami podmorskimi, łączącymi więcej Wysp Owczych, ale Mykines na dalekim zachodzie zachowa swoją wspaniałą izolację. Przepłynęliśmy morze w inny mglisty poranek, a kiedy później niebo się przejaśniło, z rozczarowaniem przyszło nam zobaczyć, jak krótka była nasza podróż: wysokie morze i porywiste wiatry sprawiały, że wydawała się bardziej przygodą.
Po regenerującej filiżance kawy w maleńkiej wiosce portowej, wędrowaliśmy stromą ścieżką na szczycie klifu do kolonii maskonurów. Na ziemi są zabawnymi małymi stworzeniami, komicznie wyprostowanymi w swoich pingwinach i żywych dziobach. W powietrzu odcięli większą kreskę, przelatując nad naszymi głowami, ściskając jasnosrebrne śledzie, które zerwali z oceanu.
Ryby są istotną częścią diety Wysp Owczych, nawet jeśli nie zawsze są tak świeże, jak połów maskonurów. Fermentacja, peklowanie i solenie żywności było niegdyś sposobem na przetrwanie zimowych miesięcy, kiedy burze i prawie nieustająca ciemność zniechęcały do wypraw rybackich.
Odważniejsi goście mogą spróbować w Raest, restauracji Torshavn, w której w tradycyjnym menu Wysp Owczych tłuszcz z wielorybów poprzedza sfermentowaną jagnięcinę i ryby. Poszliśmy obok do Barbary Fish House i zagłębiliśmy się w jej bogate (i niesfermentowane) menu degustacyjne. Perłowy dorsz, serwowany na świeżo, solony i wędzony, mógł być główną atrakcją, a może surowy łosoś z fiordów, delikatnie peklowany i pokrojony w grube pastylki.
Nasz najbardziej biesiadny posiłek z Wysp Owczych został wydany dzięki uprzejmości Anny i Oli Rubeksenów, rolnika i jej męża, którzy prowadzą odnoszący sukcesy klub kolacyjny na obrzeżach Torshavn. Dotarliśmy trochę spóźnieni i zdmuchnięci wiatrem z promu Mykines, ale Oli wkrótce skomponował nas z kieliszkiem aquavitu i wyborem serów farerskich i suszonych kiełbasek.
Znowu łosoś, równie miękki i bogaty, dorsz maślany z ziemniakami i jajkiem na twardo, potem ziemisty gulasz z jagnięcego serca. Ale jedzenie, choć doskonałe, grało drugie skrzypce podczas wieczornej rozmowy z naszymi gospodarzami z Wysp Owczych o życiu na wyspie oraz kulturze rybołówstwa i hodowli, nad którą tak ciężko pracowali. W miarę upływu wieczoru, gdy słońce powoli schodziło do horyzontu, obserwowaliśmy, jak fiord ciemnieje, a niebo staje się elektryzująco różowe. W pogodne letnie noce blask nigdy nie gaśnie.
Gdyby pogoda sprzyjała nasz lot do domu odleciałby zgodnie z planem i nie musielibyśmy przecież zostać, a może hodować owce lub uczyć się pływać na łodzi rybackiej. W sumie to chyba najlepiej, ale nie kibicowałem naszemu odlotowi, gdy miałem lądowanie.
Aby uzyskać więcej informacji na temat Wysp Owczych, zobacz www.visitfaroeislands.com . Hotel Havgrim , w stolicy Torshavn, oferuje pokoje dwuosobowe od około 235 funtów za noc dla dwóch osób ze śniadaniem. Atlantic Airways loty z Edynburga do Vagar są dostępne od 180 £ w obie strony, a z Kopenhagi od 165 £ w obie strony
