Burzliwa historia Tybetu
Ambasador USA w Chinach „niepokoi” Pekin, zapowiadając wizytę państwową w spornym regionie
Chińskie wojska maszerują przez wyżyny po inwazji na Tybet w 1950 r
Obrazy Getty
Ambasador USA w Chinach odwiedzi w tym tygodniu sporny region Tybetu, jeszcze bardziej podsycając napięcia między Waszyngtonem a Pekinem w obliczu trwającej wojny handlowej.
Ambasada USA ogłosiła, że Terry Branstad wyjedzie w niedzielę do tzw. Tybetańskiego Regionu Autonomicznego, stając się pierwszym od czterech lat posłem amerykańskim, który uzyska dostęp do zwykle ograniczonego regionu.
Podczas swojej tygodniowej podróży Branstad odwiedzi również sąsiedni Qinghai, tradycyjnie tybetański region znany również jako Amdo i miejsce narodzin Dalajlamy, wygnanego przywódcy buddyzmu w Tybecie, mówi Czasy japońskie .
Dlaczego Chiny są wstrząśnięte?
Wyjazd zaniepokoił chiński rząd, który obawia się, że Branstad będzie badać wolności religijne i kulturowe w regionie – wolności, które od dawna są tłumione przez Pekin, Czasy raporty.
To stłumienie, w połączeniu z trwającą wojną handlową, spowodowało, że Chiny próbowały zablokować prawie wszystkim dostęp USA do regionu. Według raportu opublikowanego przez Departament Stanu USA w marcu, Chiny odrzuciły pięć z dziewięciu próśb amerykańskich urzędników o wizytę w Tybecie w 2018 roku.
W tym tygodniu mocno sformułowane oświadczenie wydane przez ambasadę USA w Pekinie mówiło, że podróż da Branstadowi szansę na poruszenie od dawna obaw dotyczących ograniczeń wolności religijnej oraz zachowania kultury i języka tybetańskiego.
W odpowiedzi chińskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych wyraziło nadzieję, że [Branstad] będzie mógł uszanować fakty i wyciągnąć własne wnioski, zamiast dać się zdezorientować pogłoskami i długotrwałymi oszczerstwami.
Jaka jest historia Tybetu?
Tybet to historyczny region na Wyżynie Tybetańskiej, obszar położony na dużych wysokościach w południowo-zachodniej części współczesnych Chin. W siódmym wieku ne imperium tybetańskie z własnym językiem i formą buddyzmu wyrzeźbiło własną tożsamość w oderwaniu od otaczających je nizin, zanim w IX wieku popadło w wojnę domową.
W pewnym stopniu na tym kończy się historyczny konsensus akademicki, a historia Tybetu i jego mieszkańców jest poddawana licznym korektom zarówno przez chiński rząd, jak i władze tybetańskie.
Według New York Times Chiny – wraz z szeregiem mocarstw zachodnich – od dawna wierzyły, że Pekin ma prawo do rządzenia Tybetem dzięki przejęciu regionu przez mongolską dynastię Yuan w XIII wieku. Chińscy historycy twierdzą, że Chiny mają tysiące lat historii jako zjednoczone państwo wielonarodowe, w którym wszystkie ich narodowości są Chińczykami, mówi amerykańska gazeta.
Mongołowie, którzy wkroczyli do Chin jako zdobywcy, są uważani za Chińczyków, a ich ujarzmienie Tybetu jest uważane za ujarzmienie Chin, dodaje gazeta.
Tybetańczycy twierdzą jednak, że nigdy nie podlegało żadnym obcym rządom i zawsze było niezależnym narodem. Działacze twierdzą, że region zachował pewną autonomię i cieszył się autorytetem religijnym w całym imperium mongolskim oraz pozostał administracyjnie oddzielony od podbitych prowincji chińskich.
Podczas 92-letnich rządów dynastii Qing nad Tybetem, od 1720 r., region ten stał się polem bitewnym wielu walczących narodów i był często najeżdżany. Pod koniec ery Qing panowanie dynastii nad Tybetem stało się w dużej mierze symboliczne.
Po rewolucji Xinhai w 1912 roku linię Qing zastąpiła Republika Chińska.
Co stało się później?
Po tym, jak siły tybetańskie wycofały wojska Qing z regionu, przebywający na wygnaniu XIII Dalajlama szybko ogłosił całkowitą niezależność od Chin w traktacie ratyfikowanym przez członków rządu mongolskiego.
Jednak w 1949 roku lider Partii Komunistycznej Mao Zedong ogłosił powstanie Chińskiej Republiki Ludowej po brutalnej wojnie domowej, w wyniku której rząd Republiki Chińskiej został zesłany na Tajwan.
Według BBC Mao zagroził Tybetowi wyzwoleniem wkrótce po zdobyciu władzy, zanim w następnym roku zaatakował z 40 000 żołnierzy. W 1951 tybetańscy przywódcy zostali zmuszeni do podpisania Seventeen Point Agreement, traktatu, który gwarantował tybetańską autonomię i szanował religię buddyjską, ale także zezwalał na utworzenie chińskiego dowództwa cywilnego i wojskowego w stolicy Tybetu, Lhasie.
Samotna planeta mówi, że późniejsze chińskie rządy doprowadziły w końcu do śmierci setek tysięcy Tybetańczyków, ataku na tradycyjny tybetański styl życia, ucieczki Dalajlamy do Indii i zniszczenia prawie każdej historycznej budowli na płaskowyżu.
Lata pięćdziesiąte były świadkami licznych ruchów oporu walczących o wolność, których kulminacją był bunt z 1959 r., który został brutalnie stłumiony przez Chińczyków. Tysiące Tybetańczyków zginęło, a XIV Dalajlama, większość jego ministrów i wielu zwolenników uciekł przez Himalaje i utworzył rywalizujący rząd na uchodźstwie.
Tybet pozostaje do dziś pod chińską kontrolą i jest określany przez Pekin jako Tybetański Region Autonomiczny. W niektórych okresach drugiej połowy XX wieku Chiny odmawiały wjazdu do regionu jakimkolwiek obcokrajowcom, odcinając go od świata zewnętrznego.
Jaka jest teraz sytuacja?
Napięcia w regionie pozostają niezwykle wysokie. Pekin nadal jest oskarżany o represje polityczne i religijne, ale twierdzi, że Tybetańczycy cieszą się szerokimi wolnościami i wzrostem gospodarczym, donosi Indie. Ten hinduista Gazeta.
Wiadomo, że od 2009 roku co najmniej 150 Tybetańczyków podpaliło się w proteście przeciwko obecności Pekinu w Tybecie.
Według The Japan Times Chiny mocno ograniczają dostęp do Tybetu obcokrajowcom, zwłaszcza dziennikarzom i dyplomatom, co sprawia, że wizyta w tym tygodniu w USA jest jeszcze bardziej zaskakująca.
Dlaczego Stany Zjednoczone odwiedzają teraz?
Waszyngton od dawna jeden z najbardziej zagorzałych przeciwników rzekomego tłumienia przez Chiny kultury tybetańskiej, pomimo oficjalnego uznania regionu za część Chin. W zeszłym roku Kongres USA uchwalił ustawę o wzajemnym dostępie do Tybetu, która odmawia wjazdu do Stanów Zjednoczonych każdemu, kto jest istotnie zaangażowany w formułowanie lub realizację polityki związanej z dostępem cudzoziemców do obszarów Tybetu.
The Times donosi, że i tak już delikatna podróż Branstada jest jeszcze bardziej delikatna, ponieważ supermocarstwa są zaangażowane w zaciekły spór handlowy, a obie strony nakładają cła po tym, jak załamały się rozmowy w sprawie umowy regulującej handel między nimi.
Stany Zjednoczone zdecydowały się również na wizytę w 60. rocznicę wygnania Dalajlamy do Indii.
Krótko po ogłoszeniu wyjazdu rzecznik chińskiego MSZ powiedział : Witamy Ambasadora Branstada w wizycie w Tybecie i mamy nadzieję, że będzie on miał wiedzę z pierwszej ręki o rozwoju gospodarczym i społecznym, a także o znaczących zmianach w życiu ludzi w ciągu ostatnich 60 lat od pokojowego wyzwolenia Tybetu.
Oczekuje się, że strona amerykańska nie będzie niepokojona i wprowadzana w błąd przez plotki i oszczerstwa, zwłaszcza w zakresie ochrony tybetańskiej kultury, przekonań religijnych i dziedzictwa historycznego.
