52 pomysły, które zmieniły świat - 21. Rozwód
Od Henryka VIII do współczesności rozwód zmienił nasze wyobrażenie o małżeństwie
Archiwum Hultona/Getty Images
W tej serii The Week przygląda się pomysłom i innowacjom, które na stałe zmieniły sposób, w jaki postrzegamy świat. W tym tygodniu w centrum uwagi są rozwody:
Rozwód w 60 sekund
Prawo do rozwodu oznacza prawo do zakończenia małżeństwa i jest dostępne dla obywateli niemal na całym świecie. Dziś rozwód jest nielegalny tylko w dwóch stanach – na Filipinach iw Watykanie.
Większość krajów ma tzw. podstawy do rozwodu, które określają powody, dla których rozwód byłby dozwolony. Przykłady obejmują molestowanie seksualne, cudzołóstwo, nadużywanie substancji, dezercję i więzienie.
W XX wieku większość krajów europejskich zliberalizowała swoje przepisy rozwodowe, skracając okres separacji wymagany do wniesienia pozwu lub dodając okoliczności, w których rozwód jest dozwolony. Jednak niektóre kraje, takie jak Polska, nadal dopuszczają rozwód tylko w przypadku nieodwracalnego rozpadu małżeństwa.
Przepisy rozwodowe w Europie i Azji są na ogół dość podobne, podczas gdy te w Indiach są objęte ustawą o małżeństwie hinduskim z 1955 r.
W Stanach Zjednoczonych każdy stan zezwala na rozwód bez winy, w ramach którego rozwiązanie małżeństwa nie wymaga wykazania winy przez żadną ze stron. Chociaż wskaźniki rozwodów w USA spadły w ostatnich dziesięcioleciach, tylko 57% kobiet, które wyszły za mąż po raz pierwszy w latach 1985-1989, dotrwało do 15. rocznicy ślubu, według danych dane ze spisu powszechnego .
Zanim rozwód może zostać sfinalizowany, para musi również uzgodnić, w jaki sposób podzielić wspólne pieniądze, co stanie się z ich wspólną własnością i gdzie będą mieszkać ich dzieci, jeśli takie mają.
Jak to się rozwinęło?
Jeden z najsłynniejszych wczesnych rozwodów miał miejsce po tym, jak Henryk VIII w 1527 r. zażądał prawa do separacji ze swoją pierwszą żoną, Katarzyną Aragońską, co ostatecznie zostało spełnione przez arcybiskupa Canterbury. Nastąpiło to po nieudanej apelacji do papieża, opartej na fakcie, że Katarzyna była żoną brata Henryka przed jego śmiercią.
Jednak pierwsze odnotowane rozwody pochodzą znacznie wcześniej. Według The Journal of Hellenic Studies, starożytni Ateńczycy zezwalali na rozwód po podpisaniu przez sędziego. Te rozwody były bardzo rzadkie, ale nie tak rzadkie, jak w katolickiej Europie, gdzie takie separacje były głęboko niezadowolone.
To religijne podejście do zakończenia małżeństwa doprowadziło Henryka VIII do zerwania z Rzymem, po tym, jak papież odmówił przyjęcia królewskiej prośby o rozwód.
Ruch w kierunku liberalizacji postaw wobec rozwodów przyszedł wraz z Oświeceniem. Król pruski Fryderyk II był wczesnym pionierem, ustanawiając rozwód na podstawie wzajemnej zgody w 1752 r. Ta postawa wpłynęła na prawo w sąsiedniej Austrii, podczas gdy we Francji rozwód został zalegalizowany po rewolucji francuskiej w 1799 r. Japonia była bardzo wczesna adopcja znormalizowanego rozwodu, pozwalająca mężom oddzielić się od żon już w 1603 roku.
W Wielkiej Brytanii do połowy XIX wieku uważano, że żony znajdują się pod ekonomiczną i prawną ochroną swoich mężów, przez co rozwód był prawie niemożliwy. Jednak w 1857 r. rozwód został odebrany Kościołowi i trafił do sądów cywilnych.
Ale wielka zmiana nastąpiła w 1969 roku, wraz z uchwaleniem ustawy o reformie rozwodów, która pozwalała parom na rozwód po dwóch latach separacji (lub pięciu latach, jeśli tylko jedno z nich chciało rozwodu).
Wiele innych krajów europejskich niespodziewanie spóźniło się z zalegalizowaniem postępowania rozwodowego. We Włoszech rozwód został po raz pierwszy wprowadzony do prawa w 1970 r., podczas gdy Irlandia i Malta zatwierdziły rozwód dopiero w referendach odpowiednio w 1995 i 2011 r.
Jak zmienił świat?
Legalizacja i liberalizacja rozwodów radykalnie przekształciła społeczne wyobrażenie o małżeństwie i rodzinie, oferując jednocześnie ludziom większą sprawczość nad swoim życiem.
Według książki Olimpijska Wielka Brytania , napisany przez badaczy z biblioteki Izby Gmin, rozwód w Wielkiej Brytanii był rzadki przed 1914 r. i był uważany za skandal, ograniczony kosztami dla bogatych i ograniczeniami prawnymi wymagającymi dowodu cudzołóstwa lub przemocy dla naprawdę zdesperowanych.
Jednak wraz ze zmianą prawa, postawy wobec rozwodów stały się bardziej liberalne, a kobiety zyskały większą niezależność ekonomiczną, liczba rozwodów wzrosła do 50 tys. rocznie w 1971 r., a następnie do 150 tys. dekadę później.
Światowe wskaźniki rozwodów również wzrosły w ciągu ostatniego stulecia, podwajając się w latach 1970-2008 z 2,6 rozwodów na każde 1000 osób w związku małżeńskim do 5,5, według badań przeprowadzonych przez amerykańskich psychologów.
Badanie przeprowadzone przez zespół z Uniwersytetu Kalifornijskiego wykazało, że kraje o wyższym wskaźniku rozwodów mają również wyższy dochód narodowy i większy odsetek kobiet w sile roboczej.
W artykule dla Psychologia dzisiaj psycholog społeczna Bella DePaulo, która nie była zaangażowana w badania, pisze, że rozwód ma wzmacniający, a czasem nawet ratujący życie wpływ na kobiety, które są teraz w stanie wyjść z trudnej sytuacji.
Rozwód zwiastował również upadek tradycyjnej rodziny nuklearnej. ten Pew Research Center think-tank twierdzi, że w Stanach Zjednoczonych liczba dzieci mieszkających w domu samotnym wzrosła z 9% w 1960 roku do 26% w 2014 roku.
