Czego możemy się nauczyć z odrodzenia gospodarczego Japonii?
Trzecia co do wielkości gospodarka świata odnotowała najdłuższy okres ekspansji od ponad dekady
Kazuhiro Nogi / Getty Images
Japonia przez lata była symbolem tego, jak nie zarządzać makroekonomią. Gdy „stracona dekada” wzrostu stała się dwiema straconymi dekadami, a obiecane radykalne reformy premiera Shinzo Abe – nazwane „Abenomika” – nie przyniosły owoców, Japonia wyglądała jak przestroga dla rozwiniętych narodów.
I to było, zanim Abe stał się przedmiotem skandalu korupcyjnego związanego z twierdzeniami, że użył swojej mocy, aby pomóc bliskim przyjaciołom.
Od szturmu do zwycięstwa w wyborach parlamentarnych w 2014 roku, Ocena aprobaty Abe spadła poniżej 30 proc. Jego rządząca Partia Liberalno-Demokratyczna poniosła duże straty w Wybory do sejmiku w Toyko w zeszłym miesiącu .
Ale fala może się odwrócić. Dziś rano opublikowano nowe dane, które pokazują, że Japonia „odnotowała najdłuższą ekspansję gospodarczą od ponad dekady”, mówi Opiekun .
Gospodarka „przebiła” prognozy ekonomistów dotyczące 0,6 proc. wzrostu w drugim kwartale, aby odnotować jednoprocentowy wzrost. Odpowiada to „burzowi” cztery procent w ujęciu rocznym.
Liczby oznaczają, że Japonia odnotowała wzrost przez sześć kolejnych kwartałów z rzędu, co jest najdłuższą passą wygranych od 2006 roku.
Czy można się czegoś nauczyć z nadchodzącego ożywienia w Japonii, które mogłoby pomóc ożywić brytyjską gospodarkę?
Podwyżka fiskalna
Na pierwszy rzut oka zasady Abenomiki nie różnią się tak bardzo od polityki stosowanej w Wielkiej Brytanii, aby scementować wyjście z kryzysu finansowego dekadę temu.
Japoński rząd i bank centralny wystrzeliwują „trzy strzały”, aby zlikwidować deflację i tym samym przekształcić gospodarkę: bezprecedensowy bodziec polityki pieniężnej, impuls polityki fiskalnej i reformy po stronie podaży mające na celu podniesienie wydajności i wsparcie rynku pracy.
W porównaniu z agendą „oszczędności” w Wielkiej Brytanii, „strzałką”, która wyróżnia się, jest impuls fiskalny, tj. wydatki rządowe na takie rzeczy, jak infrastruktura, która ma pobudzić gospodarkę.
Japoński rząd próbuje zwiększyć wydatki na infrastrukturę, jednocześnie ograniczając deficyt budżetowy.
Chociaż wydaje więcej, stara się również ograniczyć wydatki socjalne w dłuższej perspektywie i podnieść podatki, aby zrównoważyć podstawowe wydatki rządowe z dochodami podatkowymi do 2020 r., mówi FT .
Philip Hammond może cofnąć cel dla Wielkiej Brytanii do połowy lat 20., ale japoński plan jest nadal bardzo podobny do balansu, jaki stara się osiągnąć jego rząd.
Polityka pieniężna
To prowadzi nas do bodźca pieniężnego, który Rada Stosunków Zagranicznych (CFR) mówi, że został nazwany „gigantycznym eksperymentem”.
To prawda, że skala bodźców japońskich jest ogromna, ale luzowanie monetarne w Wielkiej Brytanii jest podobnie niespotykane w historii.
Japoński program drukowania pieniędzy lub „luzowania ilościowego” spowodował, że aktywa banku centralnego przekroczyły 70 procent. Zarówno Rezerwa Federalna USA, jak i Europejski Bank Centralny posiadają znacznie mniej niż połowę tej kwoty. A niektóre japońskie stopy procentowe są teraz ujemne.
Wielka Brytania ma jednak aktywny i duży program luzowania ilościowego, który w zeszłym roku został rozszerzony o skup wierzytelności firm i banków. Stopy procentowe są również na rekordowo niskim poziomie i nie były podnoszone od ponad dekady.
Reformy po stronie podażowej
Istnieją dalsze podobieństwa w reformach wprowadzanych w Japonii w celu rozwiązania niektórych z jej głęboko zakorzenionych problemów gospodarczych.
Celem Japonii jest „obcięcie regulacji biznesowych, liberalizacja rynku pracy i sektora rolnego, obniżenie podatków od przedsiębiorstw oraz zwiększenie różnorodności siły roboczej”, mówi CFR.
Kraj boryka się również z rosnącym problemem demograficznym, w którym względna wielkość siły roboczej zmniejszyła się o sześć procent w ciągu ostatniej dekady, podczas gdy liczba osób starszych otrzymujących świadczenia państwowe tylko rośnie.
Ostatecznie rząd chce zwiększyć liczbę ludności w wieku produkcyjnym, zwiększyć stagnację płac i zwiększyć udział kobiet w gospodarce. Przede wszystkim chce zwiększyć produktywność, aby zwiększyć wydajność gospodarki.
Są to te same problemy, z którymi boryka się rząd Wielkiej Brytanii, którego odpowiedzią polityczną było podniesienie państwowego wieku emerytalnego, obniżenie podatków od przedsiębiorstw, zwiększenie ustawowych płac minimalnych i wymuszenie przejrzystości w firmach w zakresie płac i różnic w zatrudnieniu.
Równoważenie
Różnią się natomiast materialne zmiany w obu gospodarkach, które te reformy mają doprowadzić.
W Wielkiej Brytanii gospodarka jest silnie nastawiona na popyt wewnętrzny – czyli wydatki konsumentów. Sektor usług stanowi 80 procent gospodarki, a kraj ma deficyt handlowy 4,6 miliarda funtów z resztą świata. Zwiększenie eksportu jest nieuchwytną aspiracją.
Z drugiej strony Japonia ma stałą nadwyżkę handlową i jest znana jako gospodarka eksportowa. Jej problemem jest słaby popyt wewnętrzny napędzany latami deflacji.
„Spadające ceny mogą zniechęcać konsumentów do wydatków, którzy mogą odkładać zakupy w nadziei, że ceny spadną dalej”, mówi BBC .
„To szkodzi przedsiębiorstwom, ponieważ może powstrzymać firmy przed zwiększaniem produkcji, zatrudnianiem nowych pracowników lub zwiększaniem płac”.
W swoich nowych danych dotyczących PKB Japonia odnotowała 0,9-procentowy wzrost wydatków konsumenckich, który wraz z bodźcem ze strony wydatków rządowych (zwłaszcza na projekty związane z Igrzyskami Olimpijskimi w 2020 r.) w największym stopniu przyczynił się do jej lepszych wyników.
Dług
Dlatego Japonia podąża za nieco bardziej agresywną wersją polityki intensywnej stymulacji, stosowanej w rozwiniętym świecie. Cel końcowy może być nieco inny, ale punkty zatrzymania są rzeczywiście bardzo znajome.
Ale jest jeszcze jedno podobieństwo z Wielką Brytanią – koncentracja Japonii na długu.
Dług narodowy Japonii jest równy oszałamiającemu 250 procent PKB, daleko od 80 procent w Wielkiej Brytanii.
Dlatego trzyma się polityki ograniczeń fiskalnych – choć na razie stara się jedynie zrównoważyć „budżet pierwotny”, a nie spłatę zadłużenia – nawet jeśli obejmuje to plany zwiększenia kontrowersyjnego podatku od sprzedaży, który działa jak hamulec dla wydatków, do których próbuje zachęcić .
Abenomika została zaprojektowana w celu pobudzenia wzrostu, ale w sposób trwały poprzez wywieranie presji na wzrost płac i inflacji.
To pierwsze udało się osiągnąć, ale wzrost płac w Japonii jest nadal ujemny, a inflacja wynosi zaledwie 0,4 proc. Będzie musiał zrobić znacznie lepiej z tymi środkami, aby uzasadnić ogromne inwestycje rządu w tak już zadłużoną gospodarkę.
